Tranh Đông Hồ – Nét đẹp trong văn hóa của người dân đất Việt

Trong văn hóa của người Việt, tranh Đông Hồ là loại tranh dân gian được in khắc gỗ đã có từ lâu đời. Ngày nay xã hội phát triển, nhiều dụng cụ trang trí nhà cửa ra đời nhưng loại tranh này vẫn luôn là sự lựa chọn tuyệt vời cho căn nhà của bạn. Bài viết này hãy cùng chúng tôi khám phá một vài điều đặc biệt về tranh Đông Hồ nhé!

Hiện tại tuy tranh Đông Hồ đã không còn bầy bán nhiều như trước. Song vai trò của nó trong văn hóa của người Việt vẫn không hề mai một. Tranh đông hồ là loại tranh được in từ nhiều tấm ván khác nhau. Ván khắc gỗ và cứ tương ứng với mỗi mẫu ván lại có một màu sắc riêng biệt.

Tranh Đông Hồ có nguồn gốc từ làng Đông Hồ, xã Song Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Trước đây, vào mỗi dịp tết loại tranh này cũng giống như chậu quất, cành đào được bầy bán khắp nơi. Nhiều gia đình mua tranh để trang trí và cùng nhau chờ đón khoảnh khắc giao thừa.

Ngày nay, phong tục mua tranh Đông Hồ đã không còn phổ biến như trước. Các loại tranh hiện đại với kiểu dáng và màu sắc đa dạng đã làm thay đổi thói quen sắm tranh Đông Hồ ngày tết của nhiều gia đình. Tuy nhiên tranh Đông Hồ vẫn được xem là một nét văn hóa rất đặc biệt mang tâm hồn và hơi thở của con người Việt Nam.

 

So với nhiều loại tranh hiện đại, tranh Đồng Hồ tuy không được tạo nên bởi những nguyên liệu đắt tiền nhưng lại rất giá trị. Điều gì làm cho bức tranh dân gian này trở nên đặc biệt đến thế? Dưới đây là một vài lý giải dành bạn có thể tham khảo nếu đang thắc mắc về vấn đề này.

Khác với những bức tranh thông thường, giấy vẽ tranh Đông Hồ khá đặc biệt. Theo đó, loại giấy được sử dụng làm từ vỏ con điệp nghiền nát. Vỏ này sau đó trộn cùng với hồ. Chổi lá thông quét trên bề mặt giấy nhẹ nhàng tạo nên những đường nét ấn tượng. Đặc biệt phải sử dụng loại giấy điệp trắng tinh hơi có chút nhũ sáng lấp lánh mới có thể toát lên thần thái của bức tranh. Giấy này cũng được làm từ vỏ điệp.

Màu sắc của bức tranh là hoàn toàn tự nhiên không pha. Trong đó có bốn màu cơ bản là đen, vàng, xanh và đỏ. Màu vàng làm từ hoa hòe. Màu xanh lấy từ gỉ hồng hoặc từ lá chàm. Màu đen là màu của than lá tre còn màu đỏ được lấy từ gỗ vang. Màu sắc được tô vẽ với độ đậm nhạt khác nhau tùy thuộc vào nội dung của từng bức tranh. Màu sắc tuy đơn giản nhưng lại tạo cảm giác ấn tượng vô cùng. Chính vì thế rất dễ để phân biệt tranh Đông Hồ với tranh Hàng Trống và các loại tranh hiện đại.

 

Bố cục trong tranh được xây dựng rất rõ ràng. Nội dung bức tranh được lấy từ những hình ảnh gần gũi trong đời sống. Ví dụ như đám cưới chuột, đàn lợn âm dương, cuộc thi đấu vật… Chúng đem lại một cảm giác yên bình và giản dị vô cùng. Tranh Đông Hồ được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Tranh dân gian Đông Hồ có ý nghĩa đặc biệt với người dân huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh nói riêng và người dân Việt Nam nói chung. Nội dung các bức tranh là những câu chuyện về đời sống. Qua đó thể hiện niềm khao khát và mong muốn của người dân về một cuộc đời ấm no, yên bình, hạnh phúc. Đôi khi trong tranh còn phảng phất một đức tính tốt đẹp, ý chí và nghị lực vươn lên của con người.

 

Tranh Đông Hồ thể hiện tính chân thực trong cuộc sống hàng ngày. Từ sinh hoạt, các mối quan hệ đến lao động sản xuất đều tuân theo quy luật nhân quả. Ẩn sau những nét vẽ vui tươi, dí dỏm là những triệt lý sống, bài học làm người sâu cay và thấm thía. Qua đó, con người cảm thấy mình như trưởng thành hơn rất nhiều.

 

Thuở xưa, trong ngày tết người Việt có phong tục tặng tranh Đông Hồ. Đây là lời cầu chúc mọi điều may mắn sẽ đến với gia đình bạn trong dịp năm mới. Theo đó, mọi chuyện sẽ được như ý nguyện. Công việc của bạn sẽ thăng tiến, tài lộc dồi dào, sức khỏe an khang và gia đình hạnh phúc, sum họp.

 

Tranh dân gian Đông Hồ làm cho ngày tết trở nên ý nghĩa hơn. Nó không đơn điệu như những bức tranh hiện đại. Mỗi tác phẩm thể hiện nét đẹp tâm linh, phản ánh đời sống tinh thần phong phú của người dân. Những nét đẹp trong văn hóa của người Việt cũng được bộc lộ một cách rõ ràng. Nghệ nhân sáng tạo nên tranh Đông Hồ là những người nghệ sĩ thực thụ. Họ từng trải và thấu hiểu được nhiều đạo lý trong cuộc sống.

 

Khó có một loại tranh nào có thể mang trong mình vẻ đẹp dung dị như tranh Đông Hồ. Không thể phủ nhận được những giá trị mà loại tranh này mang lại trong đời sống. Hy vọng rằng trong tương lai làng tranh Đông Hồ nói chung và tranh Đông Hồ nói riêng sẽ tiếp tục được bảo tồn và gìn giữ được những nét đẹp văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc.

Đọc tiếp >> Năm 2020 có nhuận không